CHIỀU CAO VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CHIỀU CAO [PHẦN CUỐI] - BS. Nguyễn Hoàng Hải

Phần này chúng ta cùng giải đáp một số thắc mắc của phụ huynh liên quan đến vấn đề chiều cao nhé.

Tôi có thể dùng hormone tăng trưởng cho trẻ để tăng chiều cao được hay không?

Hormone tăng trưởng (Growth hormone, gọi tắt là GH) là hormone do tuyến yên tiết ra, có tác dụng giúp các tế bào trong cơ thể tăng trưởng và phát triển, do đó GH có tác dụng đóng vai trò làm tăng chiều cao của trẻ.

Hormone tăng trưởng được chỉ định điều trị ở trẻ chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng. Nếu trẻ chậm tăng trưởng chiều cao mà không phải do thiếu hormone tăng trưởng thì cũng không có chỉ định sử dụng, nếu sử dụng sai mục đích có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như to đầu chi, tăng đường huyết, tăng huyết áp ở trẻ… Do đó việc sử dụng hormone tăng trưởng chỉ thực hiện ở trẻ thiếu hormone tăng trưởng thật sự và phải có ý kiến của bác sĩ.

Có một số quan điểm như “Tập thể dục, đặc biệt là các bài tập kéo căng hoặc các môn thể thao rướn người như leo núi, bơi lội, bóng rổ sẽ làm cho trẻ cao hơn”, sự thật có đúng như vậy không?

Câu trả lời là không chắc chắn. Hiện nay chưa có bằng chứng rõ ràng chứng minh việc cho trẻ chơi thể thao hoặc thực hiện những động tác rướn người, kéo giãn cơ thể sẽ giúp tăng chiều cao. Do đó chiều cao vẫn phụ thuộc chủ yếu vào di truyền và chế độ dinh dưỡng. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn nên khuyến khích trẻ tập thể dục, chơi thể thao đều đặn để cơ thể khoẻ mạnh và dẻo dai nhé. Mặc dù lợi ích trong việc hỗ trợ tăng chiều cao là chưa rõ ràng nhưng thể dục thể thao giúp xương trẻ phát triển, có lợi cho tim, phổi, giúp kiểm soát cân nặng và làm trẻ vui khỏe hơn.

Các thuốc bổ Multivitamin để tăng chiều cao thực sự có lợi hay không?

Trên thị trường có rất nhiều loại thuốc bổ Multivitamin và các sản phẩm hỗ trợ tăng chiều cao, nhưng hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu chứng minh việc bổ sung thường quy là có lợi cho trẻ. Theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, việc bổ sung multivitamin là điều không cần thiết cho trẻ khỏe mạnh và có chế độ ăn cân bằng.

Nhiều phụ huynh sẽ có thắc mắc “Tôi bổ sung canxi để tăng chiều cao cho trẻ được không bác sĩ?”

Đúng là canxi có rất nhiều ở xương, nhưng phần lớn lượng canxi chúng ta đã có thể “nhận” đủ thông qua bữa ăn hàng ngày. Canxi có nhiều trong rau, trái cây, các loại hạt, đậu, sữa và các sản phẩm của sữa, do đó việc bổ sung thêm canxi ở trẻ khỏe mạnh là điều không cần thiết. Hiện nay các tổ chức y khoa cũng không ủng hộ việc cung cấp canxi mỗi ngày ở trẻ khỏe mạnh và có chế độ ăn cân bằng.

Chế độ dinh dưỡng của trẻ như thế nào là phù hợp và cân bằng?

Chúng ta cần cung cấp cho trẻ thức ăn đa dạng và cân bằng, gồm tất cả các nhóm thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày. Có thể chia thành 5 nhóm thực phẩm chính, đó là:

• Tinh bột (cơm, cháo, bánh mỳ, ngũ cốc, khoai lang, khoai tây, bắp…)
• Đạm (thịt heo, bò, gà, cá, trứng, đậu hũ…)
• Rau, củ, trái cây
• Chất béo (mỡ động vật, dầu thực vật)
• Sữa và các sản phẩm từ sữa.

Tóm lại:

👉 Chiều cao của trẻ phụ thuộc chủ yếu vào di truyền và dinh dưỡng.

👉 Chiều cao trong 6 tháng đầu đời của trẻ phụ thuộc dinh dưỡng trong thai kỳ, từ 6 tháng đến 2 tuổi có 70% trẻ sẽ thay đổi kênh chiều cao, sau 2 tuổi chiều cao của trẻ dần ổn định hơn.

👉 Trẻ tăng chiều cao do các sụn tăng trưởng ở đầu xương được cốt hóa và dài ra, sau 18 tuổi các sụn tăng trưởng đều đã được cốt hóa và phần lớn trẻ không tăng chiều cao thêm được.

👉 Sau 2 tuổi chiều cao của trẻ tăng ít nhất 4 cm/năm, nếu chiều cao tăng thấp hơn 4 cm/năm, trẻ cần được thăm khám và đánh giá. Lưu ý: mức tăng chiều cao cần được theo dõi ít nhất 6 tháng.

👉 Hai nguyên nhân thường gặp nhất ở trẻ chậm tăng chiều cao là lùn mang tính gia đình và chậm tăng trưởng chiều cao và dậy thì do thể trạng, đây là những nguyên nhân lành tính và không cần phải can thiệp điều trị.

👉​​​​​​​ Ba mẹ cần cho trẻ ngủ đủ giấc, ăn đầy đủ dinh dưỡng, tập thể dục đều đặn để giúp trẻ phát triển chiều cao.

👉​​​​​​​ Hormone tăng trưởng (GH) chỉ dùng ở trẻ chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng.

👉​​​​​​​ Việc bổ sung Multivitamin và Canxi một cách thường quy ở trẻ khỏe mạnh, có chế độ ăn cân bằng là không cần thiết.

BS. Nguyễn Hoàng Hải

Chuyên khoa Nhi

Chuyên khoa Nội Tiết Nhi

Đây cũng là bài cuối cùng trong loạt bài về Chiều cao và sự phát triển chiều cao, hy vọng đã phần nào giải đáp được các thắc mắc, cũng như giúp quý phụ huynh hiểu rõ thêm để có thể đồng hành cùng sự phát triển chiều cao của các bạn nhỏ.